Rok szkolny i wakacje w Anglii

System edukacji odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu społeczeństwa, wpływając nie tylko na indywidualne ścieżki rozwoju uczniów, lecz także na przyszłość narodu. W kontekście nieustannego procesu transformacji edukacyjnej, Wielka Brytania zajmuje szczególne miejsce, prezentując unikalne podejście do nauczania i uczenia się. System edukacyjny w UK jest rezultatem długotrwałej ewolucji, będącej odpowiedzią na zmieniające się potrzeby społeczeństwa oraz dynamiczne wyzwania globalnej gospodarki. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej brytyjskiemu systemowi edukacyjnemu, jego strukturze i założeniom, w celu lepszego zrozumienia kluczowych elementów, które wpływają na formowanie młodego pokolenia obywateli.

W każdym kraju system edukacyjny wygląda nieco inaczej. Brytyjski system nauczania obejmuje cztery etapy, zwane Key Stage od 1 do 4 lub oznaczone literami A, B, C, D. Pierwszym stopniem jest Primary School, czyli szkoła podstawowa, po której następuje Secondary School, czyli szkoła średnia. Ukończenie tych dwóch etapów jest obowiązkowe w Wielkiej Brytanii. Istnieje również opcja dalszego kształcenia – Further Education – oraz możliwość kontynuowania nauki na poziomie szkoły wyższej, czyli Higher Education.

Zgodnie z angielskim prawem, edukacja jest obowiązkowa do 16 roku życia. Młodzież w wieku 16-19 lat może dobrowolnie kontynuować naukę, nie jest to jednak obligatoryjne. Nauczanie w Wielkiej Brytanii do 19 roku życia jest bezpłatne, każdy zatem ma równy dostęp do nauki. Później się to zmienia i konieczne jest płacenie za dalszą edukację.

W Wielkiej Brytanii konieczne jest noszenie mundurków w większości ze szkół. W odróżnieniu od polskiego systemu edukacyjnego, w UK rok szkolny podzielony jest na 3 semestry, a w trakcie każdego robione są tygodniowe przerwy, tzw. half-term. Każdy semestr jest również zakończony dwu lub trzytygodniowymi wakacjami. W brytyjskiej szkole przykłada się dużą wagę do obecności na zajęciach. Zajęcia trwają tu od poniedziałku do piątku w godzinach 9-16.

Szkoła w Wielkiej Brytanii – Systemy edukacji w poszczególnych krajach

Wielka Brytania to państwo podzielone na cztery kraje – Anglię, Szkocję, Walię i Irlandię Północną. System edukacyjny w każdym z krajów członkowskich wygląda nieco inaczej. Najbardziej spokrewnione ze sobą są systemy oświaty angielski i walijski, natomiast najbardziej autonomiczny jest system szkocki. W Irlandii Północnej przepisy są wdrażane przez ELB, czyli Education and Library Boards, tj. Zarządy ds. Edukacji i Bibliotek. Ogólne przepisy dotyczące systemu szkolnictwa w Wielkiej Brytanii są tworzone centralnie. Za ich wdrożenie odpowiadają natomiast władze lokalne, co może prowadzić do różnic w organizacji zajęć lekcyjnych.

Etapy ścieżki edukacyjnej w UK

System obowiązkowej edukacji w Wielkiej Brytanii dzieli się na cztery etapy nauczania, tzw. Key Stage 1,2,3,4 lub Level A,B,C,D w Szkocji i obejmuje edukację podstawową (Primary School) i średnią (Secondary School):

• Key Stage 1 – dzieci w wieku od 5 do 7 lat;
• Key Stage 2 – dzieci w wieku od 7 do 11 lat;
• Key Stage 3 – dzieci w wieku od 11 do 14 lat;
• Key Stage 4 – dzieci w wieku 14 do 16 lat.

Dalsza edukacja pomaturalna (Further Education) nie jest obowiązkowa, jednak można do niej przystąpić bezpłatnie. Ostatnim etapem nauczania w Anglii jest szkoła wyższa (Higher Education).

Jak zapisać dzieci i młodzież do szkoły w Anglii?

Dzieci, których rodzice mieszkają na terenie Wielkiej Brytanii legalnie, mają prawo uczęszczać na zajęcia w szkołach bezpłatnie. Konieczne jest jednak wcześniejsze zapisanie dziecka do szkoły. Dzieci mieszkające w regionie szkoły mają pierwszeństwo przyjęcia, czasami jest jednak trudno znaleźć wolne miejsce w szkole znajdującej się nieopodal miejsca zamieszkania.

Aby zapisać dziecko do szkoły w UK, należy udać się do wybranej placówki i wypełnić formularz. Niezbędne przy tym są następujące dokumenty:

• akt urodzenia;
• paszport;
• adres zamieszkania w Anglii;
• tzw. emergency contact – osoba, z którą można się skontaktować w nagłych sytuacjach, gdy rodzice są poza zasięgiem;
• adres przychodni, do której przynależy dziecko oraz nazwisko lekarza prowadzącego.

Jak jest podzielony rok szkolny w Wielkiej Brytanii?

Rok szkolny w Anglii jest podzielony na trzy semestry:

• jesienny – od września do grudnia;
• wiosenny – od stycznia do kwietnia;
• letni – od kwietnia do lipca.

W połowie każdego trymestru uczniowie mają tydzień wolnego, tzw. half-term, a na koniec każdego semestru organizowane są dłuższe ferie.

Nauczanie w szkołach w Wielkiej Brytanii ma postać zajęć lekcyjnych w godzinach od 9 do 16. W okolicach południa jest przerwa obiadowa, kiedy można zabrać dziecko do domu. W niektórych szkołach dostępna jest również opcja tzw. breakfast club. Dzieci mogą przyjść wcześniej, zjeść śniadanie i pobawić się z rówieśnikami przed rozpoczęciem zajęć. Większość szkół w UK oferuje również zajęcia pozaszkolne.

Primary School – Szkoła podstawowa – Szczegółowa ścieżka nauczania w Anglii

Przed rozpoczęciem edukacji w Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Polsce, rodzice mogą zapisać swoje pociechy do żłobka lub przedszkola. Forma edukacji przedszkolnej nie jest obowiązkowa i obejmuje 15 godzin tygodniowo przez 38 miesięcy w roku. Dzieli się następująco:

• Nursery Class – żłobek dla 3-4-latków;
• Reception Class – zerówka dla 5-latków.

Kiedy dziecko ukończy 5 lat, zostaje przyjęte do szkoły podstawowej, odpowiednio do:

• Infant School – szkoła podstawowa dla uczniów w wieku 5-8 lat;
• Junior School – szkoła podstawowa dla uczniów w wieku 8-11 lat.

Istnieją także szkoły dwupoziomowe Combined Infant and Junior Schools nauczające dzieci w wieku 5-11 lat.

System oceny ucznia w angielskich szkołach

W szkole podstawowej (Primary School) dzieci realizują Key Stage 1 i 2. Ten etap nauki kończy się egzaminem SATs. Wyniki egzaminu są przedstawiane w formie opisowej, gdzie uwzględniane zostają mocne i słabe strony ucznia, oraz przekazywane rodzicom w formie raportu. Zawiera on informacje na temat postępów, jakie poczynił uczeń w zakresie poszczególnych przedmiotów. Z nauki w szkole podstawowej uczeń automatycznie przechodzi do nauczania w szkole średniej.

High School / Secondary School – Szkoła średnia

Secondary School, czyli szkoła średnia lub gimnazjum, to obowiązkowy etap edukacji w Anglii dla dzieci w wieku 11-16 lat. W okolicach 13 roku życia dzieci ponownie przystępują do egzaminów SATs, kończących 3 etap nauki Key Stage 3. Skala oceniania obejmuje oceny od 1 (uczeń nie zdaje) do 8 (najwyższa ocena możliwa do otrzymania).

Szkoła średnia kończy się egzaminem General Certificate of Secondary Education (GCSE) ocenianym w systemie literowym A-G (A – najwyższa; G – najniższa) oraz U (uczeń nie zdaje).

Further Education / College

Edukacja obowiązkowa w Wielkiej Brytanii kończy się wraz z zakończeniem Secondary School. Chętni mogą jednak za darmo uczęszczać do szkoły w ramach Further Education. Po pierwszym roku nauki w college’u trzeba podejść do egzaminu Advanced Subsidiary (AS level) ocenianego w systemie literowym A-F (A – najwyższa; F – uczeń nie zdaje).

Further Education kończy się egzaminem będącym odpowiednikiem polskiej matury, tj. egzaminem General Certificate of Education Advanced Level (A-levels) z trzech wybranych przedmiotów. Wyniki egzaminu są podawane w systemie literowym A-G (A – najwyższa; G – najniższa) oraz U (uczeń nie zdaje). Pozytywny wynik egzaminu pozwala na rozpoczęcie nauki na poziomie wyższym oraz edukacji profesjonalnej.

System oceniania w college’u jest cyfrowy. 8 to najwyższa nota, 1 najniższa.

Sety – Poziom nauczania w brytyjskich szkołach

W kontekście brytyjskiego systemu edukacyjnego termin „sety” odnosi się zazwyczaj do grup uczniów o zbliżonym poziomie umiejętności lub zdolności, które są zorganizowane w klasach nauczania. W wielu brytyjskich szkołach, szczególnie w szkołach średnich (Secondary School), uczniowie są grupowani w tzw. „sets” (grupy) w celu dostosowania poziomu nauczania do ich indywidualnych potrzeb i umiejętności.

Podział na sety ma na celu umożliwienie lepszej personalizacji nauczania. Uczniowie w jednym secie często mają podobny poziom umiejętności w danej dziedzinie, co pozwala na bardziej skoncentrowane i efektywne nauczanie. W rezultacie nauczyciele mogą dostosowywać tempo i trudność materiału do konkretnych potrzeb każdej grupy. Najlepszy set jest oznaczany cyfrą 1, natomiast najsłabsze grupy są oznakowane cyframi 5,6,7. Biorąc pod uwagę, że liczba miejsc w każdym secie jest ograniczona, trudno przedostać się do grupy o wyższym poziomie nauczania. Jest to możliwe głównie wtedy, gdy któryś z uczniów opuści się w nauce i musi być przeniesiony to niższego setu. Wówczas osoba z niższej grupy może zająć jego miejsce w silniejszym secie.

Higher Education – Szkoła wyższa

Podobnie jak w Polsce, również w UK studia są dwustopniowe. Pierwszy stopień, tzw. undergraduate, trwa 3-4 lata, natomiast studia magisterskie (postgraduate) trwają zwykle rok lub dwa. Brytyjskie uniwersytety dzielą się na „stare” i „nowe”, przy czym to te pierwsze charakteryzują się wyższym poziomem nauczania i prestiżem na arenie międzynarodowej. Dyplom jednej z 50 angielskich uczelni zaliczających się do tzw. „starych uniwersytetów” jest gwarancją zdobycia wykształcenia w danej dziedzinie, a później dobrze płatnej, ciekawej pracy. „Nowe uniwersytety” nie cieszą się taką renomą na rynku edukacyjnym, jak ich starsze odpowiedniki, a co za tym idzie dostanie się na nie jest znacznie prostsze. Alternatywą dla uczelni wyższych w Wielkiej Brytanii są Colleges and Institutions of Higher Education, czyli kursy oferowane przez jednostki dydaktyczne dotyczące wąskich specjalizacji.