Poradnik pobrexitowy. Pytania i odpowiedzi.

Swojaki! Pobrexitowa rzyczywistość wprowadza wiele niepewności i pytań. Specjalnie dla was, we współpracy z Goniec Polski, prezentujemy Q&A które przedstawia najczęstsze pytania i odpowiedzi związane z wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Pytanie 1: Jakie prawa zachowam po brexicie?

Odpowiedź: Wszystkie dotychczasowe – do pracy, zasiłków, emerytury, opieki zdrowotnej, edukacji.

Pytanie 2: Podróżowanie po 1 stycznia 2021 r. W związku z zakończeniem okresu przejściowego z końcem 2020 roku, od 1 stycznia 2021 r. zmienią się zasady wjazdu do Wielkiej Brytanii.

Odpowiedź: Granicę brytyjską będzie można przekraczać na podstawie ważnego dowodu osobistego do 30 września 2021 r. (a osoby posiadające status osoby osiedlonej w Wielkiej Brytanii – co najmniej do końca 2025 roku). Po tej dacie, przekraczanie granicy możliwe będzie wyłącznie na podstawie ważnego paszportu. Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i czy pozwala na stwierdzenie tożsamości (szczególną uwagę należy zwrócić na aktualność zdjęcia).

Pytanie 3: Czy po wyjściu z Unii Europejskiej będzie można wjechać i wyjechać z Wielkiej Brytanii korzystając jedynie z polskiego dowodu osobistego?

Odpowiedź: Tak, do Wielkiej Brytanii będzie można wjechać z dowodem osobistym do 30.09.2021, a osoby posiadające status osiedlonego do końca 2025 roku.

Pytanie 4: Co z przyjazdem wakacyjnym lub w celu odwiedzenia rodziny?

Odpowiedź: Przyjazd na pobyt nieprzekraczający 6 miesięcy nie będzie objęty wymogiem posiadania wizy. Uwaga! W przypadku chęci wyjazdu w celach zarobkowych należy zawsze ubiegać się o wizę pracowniczą.

Pytanie 5: Mój partner jest Brytyjczykiem. Na jakich zasadach będzie mógł wjechać do Polski po brexicie?

Odpowiedź: Obywatele brytyjscy będą mogli spędzić w Polsce i w innych krajach strefy Schengen łącznie do 90 dni w każdym okresie 180 dni w ramach ruchu bezwizowego. Pobyty dłuższe niż 90 dni będą wymagały uzyskania wizy krajowej typu D w Ambasadzie RP w Londynie.

Pytanie 6: Mam kartę stałego rezydenta, czy muszę wystąpić o status osiedlonego?

Odpowiedź: Tak, każdy obywatel UE chcący pozostać w Wielkiej Brytanii po wyjściu z UE musi uzyskać nowy status. W przypadku posiadania rezydentury procedura jest bardzo prosta. Osoby posiadające „indefinite leave to remain” bądź „indefinite leave to enter”, nie mają obowiązku aplikowania w systemie osiedleńczym, jednak jest to rekomendowane w celu potwierdzenia swoich praw. Warto zwrócić uwagę, że wymienione dokumenty są często „wbite” do paszportu, który może stracić ważność albo zostać zagubiony, ponadto posiadając status osiedlonego będzie można opuścić Wielką Brytanię na okres do 5 lat, a w przypadku „indefinite leave to remain” okres ten wynosi 2 lata.

Pytanie 7: Mam w starym paszporcie indefinite leave to remain, czy muszę wystąpić o status osiedlonego?

Odpowiedź: Jeżeli ktoś posiada indefinite leave to remain bądź indefinite leave to enter, nie ma obowiązku występowania o status osiedlonego, ale jest to możliwe.

Pytanie 8: Mam obywatelstwo brytyjskie, czy muszę występować o status?

Odpowiedź: Nie, procedura nie dotyczy obywateli Wielkiej Brytanii i Irlandii.

Pytanie 9: Moje dzieci mają brytyjskie paszporty, czy muszę ubiegać się o settled status dla nich?

Odpowiedź: Nie, obywatele brytyjscy nie muszą uzyskiwać statusu osiedlonego.

Pytanie 10: Jakie dokumenty będą potrzebne do uzyskania statusu osoby osiedlonej?

Odpowiedź: Przede wszystkim dokument tożsamości, czyli paszport biometryczny lub dowód osobisty. System aplikowania o status osiedlonego będzie automatycznie łączyć się z rejestrem podatkowym Her Majesty Revenue & Customs (odpowiednik polskich urzędów skarbowych) lub rejestrem świadczeń publicznych Department for Work and Pensions (opieka społeczna, jak w polskim ZUS). Osoby zatrudnione/ prowadzące działalność w okresie ciągłym przez 5 lat lub pobierające emeryturę / świadczenia opieki społecznej przez ten czas, powinny uzyskiwać status osiedlonego bez konieczności dostarczania żadnych dokumentów. Osoby nieposiadające 5-letniego okresu weryfikowalnego w tych rejestrach, będą proszone przez Home Office o dostarczenie dokumentów uzupełniających. Lista dokumentów jest dostępna w serwisie internetowym Home Office.

Pytanie 11: Mam tylko kartę NIN, nie mam natomiast stałej rezydentury, ponieważ mieszkam w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat. Co mam zrobić?

Odpowiedź: Każda osoba, która będzie chciała zostać w Wielkiej Brytanii po jej wyjściu z UE, będzie musiała zaaplikować i uzyskać status osiedlonego. Jeżeli okres jej zamieszkiwania będzie krótszy niż 5 lat, uzyska status tymczasowy (pre-settled status) i będzie mogła tu pozostać do czasu osiągnięcia okresu 5 lat. Status osiedlonego jest niezwiązany ze statusem rezydenta.

Pytanie 12: Jestem emerytką, czy muszę ubiegać się o status osiedlonego?

Odpowiedź: Tak, tylko osoby posiadające obywatelstwo Wielkiej Brytanii lub Irlandii są z niej zwolnione.

Pytanie 13: Mieszkam w Wielkiej Brytanii od 7 lat, ale nie pracuję zawodowo, zajmuje się wychowaniem dzieci, czy muszę się starać o status osiedlonego?

Odpowiedź: Tak, należy udowodnić, od kiedy mieszka się w Wielkiej Brytanii.

Pytanie 14: Przyjechaliśmy do Wielkiej Brytanii z mężem w 2012 roku, aby pomóc w opiece nad wnukami, czy możemy tu zostać?

Odpowiedź: Tak, muszą Państwo zaaplikować o status osiedlonego, a w tym celu posiadać dokumenty potwierdzające pobyt w Wielkiej Brytanii.

Pytanie 15: Mieszkałem i pracowałem w Wielkiej Brytanii od 2007 do 2017 r., kiedy to wyjechałem do RPA. Obecnie chcę wrócić do Wielkiej Brytanii, czy taki długi pobyt poza granicami wpłynie na moje prawo do pozostania?

Odpowiedź: Aby zaaplikować o status osiedlonego należało znaleźć się na terytorium Wielkiej Brytanii do końca 2020 roku.

Pytanie 16: Byłem karany 12 lat temu w Polsce, czy otrzymam status osiedlonego?

Odpowiedź: Fakt posiadania przeszłości kryminalnej należy zadeklarować podczas procedury rejestracji. Takie przypadki będą rozpatrywane indywidulanie przez urzędników Home Office.

Pytanie 17: Mój mąż pochodzi spoza UE, czy będzie mógł pozostać w Wielkiej Brytanii po brexicie?

Odpowiedź: Tak, jeżeli małżeństwo zawarto przez brexitem, małżonek może starać się o status osiedlonego.

Pytanie 18: Ostatnio przeprowadziłam się do Londynu. Czy w obliczu brexitu powinnam zarejestrować się w Ambasadzie RP?

Odpowiedź: Nie. Procedura rejestracji – aplikowanie o status osiedlonego jest procedurą brytyjską. Wszelkich informacji na ten temat dostarczą brytyjskie strony rządowe.

Pytanie 19: Pracuję dorywczo podróżując między Polską a Wielką Brytanią – czy mogę otrzymać status osiedlonego?

Odpowiedź: Warunkiem uzyskania statusu jest zamieszkiwanie w Wielkiej Brytanii przez 6 miesięcy w ciągu każdego roku.

Pytanie 20: Czy w konsekwencji brexitu zmienią się opłaty za studia w UK dla obywateli UE?

Odpowiedź: Osoby, które uzyskają status osoby osiedlonej i zaczną studia po 2020 r. będą traktowane tak samo jak obywatele brytyjscy.

Pytanie 21: Chciałbym przyjechać na studia do Wielkiej Brytanii. Czy będę potrzebował wizy?

Odpowiedź: Tak. W przypadku studiów długoterminowych, dłuższych niż 6 miesięcy, należy ubiegać się o wizę studencką.

Pytanie 22: Czy Polska będzie uznawała wykształcenie uzyskane w Wielkiej Brytanii?

Odpowiedź: Tak. Nie ulegną zmianie tryb i zasady uznawania w Polsce świadectw szkolnych, dyplomów oraz innych dokumentów potwierdzających wykształcenie, wydanych przez szkoły i instytucje egzaminacyjne działające w Wielkiej Brytanii.

Pytanie 23: Czy po 31 grudnia 2020 karta EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego) straci automatycznie ważność?

Odpowiedź: Od 1 stycznia 2021 r. polska Karta EKUZ nie będzie honorowana w Wielkiej Brytanii. Osoby na stałe zamieszkujące Wielką Brytanię przed 31.12.2020 r. będą mogły w dalszym ciągu korzystać z karty EHIC wydanej przez Wielką Brytanię podczas wyjazdów do państw Unii Europejskiej. Jednak dotychczasową kartę EHIC należy wymienić na stronie nhs.uk na nową kartę UK EHIC, gdyż dotychczasowa straciła ważność 31.12.2020 r.

Pytanie 24: Posiadam brytyjskie prawo jazdy. Czy po brexicie będzie ono uznawane w Polsce?

Odpowiedź: Po zakończeniu okresu przejściowego w dniu 31 grudnia 2020 r. Polska nadal będzie uznawać wydane w Wielkiej Brytanii prawa jazdy w okresie ważności tych dokumentów. Po powrocie do Polski, brytyjskie prawo jazdy trzeba będzie wymienić na polskie w ciągu 6 miesięcy.

Pytanie 25: Na jakich zasadach będzie obowiązywał obowiązek ubezpieczenia po brexicie?

Odpowiedź: Zasady dotyczące ustalania ustawodawstwa mającego zastosowanie (ustawodawstwa właściwego) dla osób migrujących między Polską a Wielką Brytanią są obecnie uregulowane w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i 987/2009 dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zawarcie Umowy o wystąpieniu (Umowy Wyjścia – tzw. Withdrawal Agreement). W tym scenariuszu zastosowanie nadal będą miały zasady wynikające z ww. unijnych rozporządzeń 883/04 i 987/09. Zakładając, iż w ww. sytuacji zostało ustalone ustawodawstwo brytyjskie jako właściwe, w oparciu o zasady określone w ww. przepisach unijnych, należy domniemywać, że w takim scenariuszu nadal ta osoba podlegać będzie ustawodawstwu brytyjskiemu (o ile będzie ona nadal spełniać warunki określone w ww. przepisach unijnych).

Źródło: https://www.gov.pl/web/wielkabrytania/najczesciej-zadawane-pytania
Źródło: https://goniec.com/wiadomosci/36844-wielka-brytania-poza-unia-q-a-poradnik-pobrexitowy